1. Działania w zakresie pozwolenia wodnoprawnego dla Tarnowskiej Gospodarki Komunalnej TP-KOM Sp. z o.o.

Zgodnie z informacją zawartą na stronie internetowej Wielkopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska w dniach od 8 czerwca 2021 r. do 23 lipca 2021 r. przeprowadzona została pozaplanowa kontrola działalności prowadzonej przez Tarnowską Gospodarkę Komunalną TP-KOM Sp. z o.o., która zarządza oczyszczalnią ścieków w Tarnowie Podgórnym. Podczas tej kontroli stwierdzono, że Spółka przyczyniła się do zanieczyszczenia Kanału Przybrodzkiego, rowu SK-63 i Samicy Pamiątkowskiej (Kierskiej) w wyniku odprowadzania z oczyszczalni nieodpowiednio oczyszczonych ścieków. Dopływ tych zanieczyszczeń na teren gminy Rokietnica spowodowany był utrudnionym przepływem wody w Kanale Przybrodzkim poniżej miejscowości Kokoszczyn. Woda, zamiast płynąć w kierunku północnym do rzeki Samy w Szamotułach, odpływała w kierunku południowym rowem SK-63 do Samicy Pamiątkowskiej (Kierskiej) w Napachaniu. Wielkopolski Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska, mając na uwadze stwierdzone nieprawidłowości podczas kontroli przeprowadzonej na terenie oczyszczalni ścieków w Tarnowie Podgórnym, podjął działania pokontrolne, w tym dyscyplinujące, wynikające z obowiązujących przepisów i adekwatne do rangi naruszeń. W wyniku tych działań Sąd Rejonowy Poznań-Grunwald i Jeżyce w Poznaniu w styczniu 2022 r. uznał przedstawiciela Tarnowskiej Gospodarki Komunalnej TP-KOM Sp. z o.o. winnym popełnienia wykroczeń z ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne (Dz. U. z 2021 r. poz. 2233, z późn. zm.) i wymierzył mu karę grzywny. Ponadto Wielkopolski Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska skierował do Prezesa Zarządu Tarnowskiej Gospodarki Komunalnej TP-KOM Sp. z o.o. zarządzenie pokontrolne, zobowiązujące go do usunięcia nieprawidłowości, a także przesłał do Dyrektora Zarządu Zlewni Wód Polskich w Poznaniu w dniu 17 grudnia 2021 r. (data wypływu, data na piśmie 15 grudnia 2021 r.) informację o ustaleniach kontroli, wraz z wnioskiem o cofnięcie lub ograniczenie bez odszkodowania pozwolenia wodnoprawnego udzielonego Tarnowskiej Gospodarce Komunalnej TP-KOM Sp. z o.o. na odprowadzanie ścieków z oczyszczalni ścieków w Tarnowie Podgórnym.

Decyzją z dnia 18 marca 2022 r. Dyrektor Zarządu Zlewni Wód Polskich w Poznaniu odmówił cofnięcia pozwolenia wodnoprawnego udzielonego Tarnowskiej Gospodarce Komunalnej TP-KOM Sp. z o.o. W uzasadnieniu organ ten wskazał, że „nie dochodziło do rażących, mogących mieć szkodliwe skutki dla środowiska wodnego przekroczeń ilości, jak również jakości odprowadzanych ścieków do odbiornika – wód Kanału Przybrodzkiego”, a stwierdzone przez Wielkopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska naruszenia w toku kontroli w ocenie Dyrektora Zarządu Zlewni Wód Polskich w Poznaniu nie były rażące. Wielkopolski Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska nie zgodził się z decyzją Dyrektora Zarządu Zlewni Wód Polskich w Poznaniu i złożył odwołanie.

Dyrektor Zarządu Zlewni Wód Polskich w Poznaniu pismem z dnia 12 kwietnia 2022 r., znak: PO.ZUZ.4.4213.3.7.2021.MTN (data wpływu do tut. organu 12.04.2022 r.) na podstawie art. 133 k.p.a. przekazał Dyrektorowi Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej Wód Polskich w Poznaniu odwołanie z dnia 05.04.2022 r. Wielkopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska od decyzji z dnia 18 marca 2022 r., znak: PO.ZUZ.4.4213.3.2021.MTN o odmowie cofnięcia bez odszkodowania pozwolenia wodnoprawnego udzielonego decyzją Starosty Poznańskiego znak: WŚ.6341.1.148.2012.XI z dnia 20 grudnia 2012 r. na szczególne korzystanie z wód w zakresie odprowadzania oczyszczonych ścieków komunalnych z terenu oczyszczalni ścieków, zlokalizowanej w miejscowości Tarnowo Podgórne, przy ul. Zachodniej 4 (dz. o nr ewid. 81/2, 81/3 i 82/1 obręb Góra, gmina Tarnowo Podgórne) do wód Kanału Przybrodzkiego w km 24+010. Przedmiotowa sprawa została zarejestrowana pod sygn. PO.RUZ.4213.4.2022.JD. Pismem z dnia 12.05.2022 r., znak: PO.RUZ.4213.4.2022.JD.2 Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Poznaniu poinformował strony o nowym terminie załatwienia sprawy do dnia 14 czerwca 2022 r. Następnie decyzją znak: PO.RUZ.4213.4.2022.JD.3 z dnia 14 czerwca 2022 r. orzekł uchylić zaskarżoną decyzję Dyrektora Zarządu Zlewni Wód Polskich w Poznaniu znak: PO.ZUZ.4.4213.3.2021.MTN z dnia 18 marca 2022 r., a także ograniczyć bez odszkodowania pozwolenie wodnoprawne udzielone decyzją Starosty Poznańskiego z dnia 20 grudnia 2012 r., znak: WŚ.6341.1.148.2012.XI w zakresie warunków wprowadzania ścieków komunalnych do wód poprzez wykreślenie w pkt. II. 1. b) wyrażenia:

„lub minimalnego procentu redukcji dla:

• Pięciodobowego biochemicznego zapotrzebowania tlenu (BZT₅) – 90 % redukcji;
• Chemicznego zapotrzebowanie tlenu (ChZT_Cr) – 75 % redukcji;
• Zawiesiny ogólnej – 90% redukcji;
• Azotu ogólnego – 80% redukcji;
• Fosforu ogólnego – 85% redukcji.”

Nadto należy wskazać, że Tarnowska Gospodarka Komunalna TP-KOM Sp. z o.o. (ul. Zachodnia 4, 62-080 Tarnowo Podgórne), wnioskiem z dnia 11 marca 2022 r. wystąpiła o:

1. wydanie pozwolenia wodnoprawnego na usługi wodne, obejmujące wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi, tj. wprowadzanie oczyszczonych ścieków komunalnych z oczyszczalni ścieków w Tarnowie Podgórnym, poprzez istniejący wylot – do Kanału Przybrodzkiego, w granicach działki ewidencyjnej nr 63/33, obręb Góra, gmina Tarnowo Podgórne;
2. wygaszenie pozwolenia wodnoprawnego – decyzji wydanej przez Starostę Poznańskiego z dnia 20 grudnia 2012 r., znak: WŚ.6341.1.148.2012.XI.

Postępowanie w ww. sprawie zostało wszczęte w dniu 31 maja 2022 r. Postanowieniem z dnia 15 kwietnia 2022 r. Dyrektor Zarządu Zlewni w Poznaniu zawiesił toczące się postepowanie, do czasu gdy rozstrzygnięte zostanie postępowanie w sprawie odwołania od jego decyzji z dnia 18 marca 2022 r., znak: PO.ZUZ.4.4213.3.2021.MTN zostanie zakończone. Postępowanie zostało odwieszone postanowieniem Dyrektora Zarządu Zlewni Wód Polskich w Poznaniu z dnia 2 sierpnia 2022 r. i jest procedowane.

2. Działania w zakresie ograniczenia spływu zanieczyszczeń do Samicy Kierskiej

Po otrzymaniu w dniu 23 lutego 2022 r. od użytkownika rybackiego Jeziora Kierskiego, doniesienia o zaistnieniu zanieczyszczenia Jeziora Kierskiego, podjęto działania z udziałem pracowników Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie, zmierzające do określenia skąd pochodzą zanieczyszczenia dopływające do Jeziora Kierskiego. Czynny udział w prowadzonych  działaniach brali m.in. pracownicy Nadzoru Wodnego w Szamotułach. W dniu 6 kwietnia 2022 r. odbyła się również wizja terenowa z udziałem Dyrektora Zarządu Zlewni Wód Polskich w Poznaniu oraz pracowników Zarządu Zlewni w Poznaniu. Oględziny w terenie potwierdziły występowanie wizualnych zanieczyszczeń wody (kolor i mętność) rzeki Kanał Przybrodzki oraz wody w urządzeniu melioracji wodnych, tj. w rowie SK-63 (wpływającym do rz. Samicy Kierskiej, która dopływa następnie do Jeziora Kierskiego). Wstępnie ustalono, że powodem zanieczyszczeń Kanału Przybrodzkiego oraz rowu SK-63 jest wprowadzanie do ich wód oczyszczonych ścieków z oczyszczalni w Tarnowie Podgórnym. Ponadto stwierdzono połączenie rzeki Kanał Przybrodzki z rowem SK-63, przez które następuje odpływ zanieczyszczonej wody w kierunku rzeki Samicy Kierskiej i dalej do Jeziora Kierskiego. Fakt ten stał w sprzeczności z prowadzoną przez Zarząd Zlewni Wód Polskich w Poznaniu ewidencją urządzeń melioracji wodnych oraz zmeliorowanych gruntów, według której nie występuje połącznie Kanału Przybrodzkiego z rowem SK-63. W związku z powyższym Zarząd Zlewni Wód Polskich w Poznaniu zwrócił się do Poznańskiego Związku Spółek Wodnych z prośbą o udzielenie informacji, czy podmiot ten wykonał przedmiotowe połączenie i czy posiada dokumenty w ww. zakresie.

Po przeprowadzonej wizji, we współpracy z Poznańskim Związkiem Spółek Wodnych, dokonano prowizorycznego ograniczenia przepływu zanieczyszczonej wody w kierunku rzeki Samicy Kierskiej i dalej do Jeziora Kierskiego.

W dniu 13 kwietnia 2022 r. odbyło się spotkanie w Urzędzie Gminy Tarnowo Podgórne, w którym udział wzięli przedstawiciele: lokalnych władz tj. Gminy Tarnowo Podgórne, Tarnowskiej Gospodarki Komunalnej TP-KOM Sp. z o.o. (wprowadzającej oczyszczone ścieki komunalne z terenu oczyszczalni ścieków do wód Kanału Przybrodzkiego), Poznańskiego Związku Spółek Wodnych, Biura Projektów Wodnych Melioracji i Inżynierii Środowiska Biprowodmel Sp. z o.o. oraz Zarządu Zlewni Wód Polskich w Poznaniu, dotyczące omówienia i zaplanowania wspólnych działań, mających na celu całkowite zablokowanie spływu zanieczyszczonych wód do Jeziora Kierskiego. Ustalono, iż Poznański Związek Spółek Wodnych dokona odmulenia rowu SK-63. Ponadto zostanie trwale zlikwidowane połączenie pomiędzy rzeką Kanał Przybrodzki, a rowem SK-63 (które zgodnie z wcześniej przywołaną ewidencją melioracji wodnych nie powinno mieć miejsca), po wcześniejszym uzyskaniu stosownych zgód wodnoprawnych.

W trakcie zbierania i analizy dokumentów Zarząd Zlewni Wód Polskich w Poznaniu dotarł do opracowanej w 1982 r. dokumentacji technicznej Gminnej Spółki Wodnej w Rokietnicy, której inwestorem była gmina Rokietnica. Z mapy zamieszczonej w ww. dokumentacji wynika, iż rów SK-63 łączy się z Kanałem Przybrodzkim i przed połączeniem z Kanałem Przybrodzkim wrysowany jest wododział. Potwierdza to opis rowu SK-63 zawarty w objaśnieniach technicznych dokumentacji, mówiący, że rów ten początek bierze od wododziału w rejonie zakrętu Kanału Przybrodzkiego. Mając na względzie stan faktyczny, należy zatem przypuszczać, że w wyniku prowadzonych prac konserwacyjnych w latach wcześniejszych musiało dojść do likwidacji tego wododziału.

W związku z powyższym Dyrektor Zarządu Zlewni w Poznaniu wystąpił w dniu 31 maja 2022 r. pismem PO.ZPU.4.514.1.2022.JH do Wójta Gminy Rokietnica jako właściciela urządzenia tj. rowu SK-63, o podjęcie działań mających na celu przywrócenie poprzedniej funkcji rowu poprzez odbudowie w jego odcinku źródłowym wododziału i poinformowaniu o podjętych działaniach w tej sprawie. W odpowiedzi na ww, pismo Wójt Gminy Rokietnica przekazał korespondencję z Tarnowską Gospodarką Komunalną TP-KOM sp. z o.o. oraz Poznańskim Związkiem Spółek Wodnych w Poznaniu w sprawie przywrócenia wododziału na rowie SK-63.

W związku z powyższym Dyrektor Zarządu Zlewni w Poznaniu wystąpił w dniu 31 maja 2022 r. pismem PO.ZPU.4.514.1.2022.JH do Wójta Gminy Rokietnica jako właściciela urządzenia tj. rowu SK-63, o podjęcie działań mających na celu przywrócenie poprzedniej funkcji rowu poprzez odbudowie w jego odcinku źródłowym wododziału i poinformowaniu o podjętych działaniach w tej sprawie. W odpowiedzi na ww, pismo Wójt Gminy Rokietnica przekazał korespondencję z Tarnowską Gospodarką Komunalną TP-KOM sp. z o.o. oraz Poznańskim Związkiem Spółek Wodnych w Poznaniu w sprawie przywrócenia wododziału na rowie SK-63.

Fot. Widoczny odbudowany dział wodny na rowie SK-63

W dniu 23 czerwca 2022 r. pracownicy Nadzoru Wodnego w Szamotułach przeprowadzili wizję terenową, podczas której stwierdzono wykonanie szczelnej przegrody likwidującej połączenie Kanału Przybrodzkiego z rowem SK-63, uniemożliwiającej dopływ do Jeziora Kierskiego oczyszczonych ścieków z oczyszczalni ścieków w Tarnowie Podgórnym.

Po przywróceniu wododziału, o którym mowa powyżej, zwiększony, m.in. pod wpływem opadów atmosferycznych, spływu wód z górnej części zlewni Kanału Przybrodzkiego przy jednoczesnym występowaniu na rzeczonym kanale licznych zatorów, spowodował spiętrzenie wód i zalewanie terenów przyległych. W konsekwencji, na przyległych gruntach prywatnych powstało rozlewisko, z którego nadmiar wód był odprowadzany za pośrednictwem znajdującego się na nich rowu melioracyjnego, do rowu SK-63. W celu ograniczenia wylewów, na newralgicznym odcinku Kanału Przybrodzkiego, tj. poniżej miejscowości Kokoszczyn (w kierunku miejscowości Przybrody), przeprowadzono prace udrażniające. Prace te podjęte zostały w ramach uzgodnienia Zarządu Zlewni Wód Polskich w Poznaniu z Poznańskim Związkiem Spółek Wodnych, jako reprezentantem przedsiębiorstwa Tarnowska Gospodarka Komunalna TP-KOM Sp. z o.o. zarządzającym oczyszczalnią ścieków w Tarnowie Podgórnym. Prace utrzymaniowe na Kanale Przybrodzkim obejmujące wykoszenia skarp i dna, hakowania dna oraz usuwanie zatorów w km 16+350 – 24+550 przedmiotowego Kanału zakończono w dniu 26 września 2022 r. Dokonane zabiegi miały na celu zabezpieczenie przed wylewem wód z Kanału Przybrodzkiego na grunty przyległe, a następnie ich przedostaniem do zlewni Jeziora Kierskiego. Dalsze prace na Kanale Przybrodzkim prowadzone będą do końca listopada br.

Jednocześnie Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie przystąpiło do zaplanowanego wcześniej przetargu na konserwację Kanału Przybrodzkiego w km 16+350 – 24+550. Wyłoniony został już wykonawca prac konserwacyjnych dla wskazanego odcinka, który ma przystąpić do realizacji robót jeszcze w listopadzie br. W związku z pojawiającymi się pytaniami dlaczego prace utrzymaniowe prowadzone są tylko na wskazanym odcinku cieku informujemy, że jest to związane z kwestiami finansowania oraz zgłaszania zadań do planu finansowego i planu zamówień publicznych z rocznym wyprzedzeniem. Planowanym inwestycjom i pracom konserwacyjnym, na podstawie oszacowanej wartości, nadawane są tryby w jaki sposób mają zostać wyłonieni wykonawcy na realizację usług lub robót budowlanych. Mając na względzie wprowadzenie możliwie najszybszych rozwiązań poprawiających drożność koryta Kanału Przybrodzkiego Państwowe Gospodarstwo Wody Polskie planuje zwiększyć zakres rzeczowy prac konserwacyjny na Kanale Przybrodzkim, rozszerzając go również na górny odcinek cieku. Jednocześnie w zakresie prac utrzymaniowych, poprawiających drożność tej rzeki na newralgicznym odcinku w rejonie połączenia z rowem SK-63, odbyły się w październiku b.r. dwa spotkania z udziałem Dyrekcji Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej Wód Polskich w Poznaniu, Dyrekcji Zarządu Zlewni Wód Polskich w Poznaniu, Wójta Gminy Tarnowo Podgórne i Prezesa Tarnowskiej Gospodarki Komunalnej TP-KOM Sp. z o.o. W trakcie nich ustalono, że za konserwację tego odcinka będzie odpowiadała Tarnowska Gospodarka Komunalna TP-KOM Sp. z o.o., który zleci trwałe usunięcie roślinności w korycie cieku w technologii tożsamej z pracami realizowanymi przez Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie na środkowym i dolnym odcinku.

{gallery}mapyK{/gallery}

Odpowiadając także na pytania dlaczego do prac tych przystąpiono jesienią, informujemy, że zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2022r. poz. 916) prace utrzymaniowe w zakresie wykaszanie roślin z dna i brzegów cieków mogą być wykonywane od 15 sierpnia do końca lutego, po zakończeniu rozrodu ptactwa jak i pozostałych organizmów wód.

Ponadto w kwestii podjęcia działań zmierzających do przywrócenia stanu czystości wód Jeziora Kierskiego należy poinformować, iż Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Poznaniu postanowieniem z dnia 10 czerwca 2022 r. znak: WSS.512.6.2022.ASB.7 wszczął postępowanie w sprawie wydania decyzji, o której mowa w art. 15 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 2187), dla Tarnowskiej Gospodarki Komunalnej TP-KOM Sp. z o.o., ul. Zachodnia 4, 62-080 Tarnowo Podgórne na podstawie zgłoszenia Urzędu Miasta Poznania Wydziału Kształtowania i Ochrony Środowiska z 20 kwietnia 2022 r., wystąpienia bezpośredniego zagrożenia szkodą w środowisku jednolitej części wód powierzchniowych (jcwp) o kodzie PLLW10253 i nazwie Jezioro Kierskie. PGW WP w dokumentach planistycznych uwzględnia działania, które mają służyć poprawie jakości wody w jeziorze i jego głównych dopływach.

Należy tu jednak zaznaczyć, że ostateczny stan wody w jeziorze zależny jest w głównej mierze od racjonalnej gospodarki wodno-ściekowej prowadzonej w zlewni jeziora oraz sposobu jego użytkowania. Poprawę jakości wód i osadów zgromadzonych w jeziorze można uzyskać jedynie poprzez trwałe ograniczenie dopływu zanieczyszczeń, ochronę jego strefy przybrzeżnej oraz ograniczenie presji antropogenicznej. Dopiero wprowadzenie zintegrowanego planu ochrony jeziora i jego zlewni, którego podstawą są zasady zrównoważonego rozwoju, uwzględniające potrzeby gospodarki, ludzi i środowiska, dają gwarancję osiągnięcia sukcesu w postaci poprawy stanu ekologicznego wód. Należy w tym miejscu poinformować, iż badanie i ocena jakości wód powierzchniowych wykonywana jest w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska (PMŚ), co wynika z art. 349 ust. 2 ustawy Prawo wodne, przy czym zgodnie z ust. 3 przytoczonego przepisu, badania jakości wód powierzchniowych w zakresie elementów fizykochemicznych, chemicznych i biologicznych należą do kompetencji właściwego organu Inspekcji Ochrony Środowiska.

3. Własność wód Jeziora Kierskiego

Niezwykle istotne dla sprawy ochrony wód Jeziora Kierskiego jest podział własnościowy tego akwenu. Zgodnie z zapisami ustawy Prawo wodne wody Jeziora Kierskiego są śródlądowymi wodami płynącymi do których prawa właścicielskie winno wykonywać Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Poznaniu.

Zgodnie z zapisami ustawy obowiązującej do 31 grudnia 2017 r., prawa właścicielskie Skarbu Państwa względem przedmiotowego jeziora wykonywał Marszałek Województwa Wielkopolskiego – Jezioro Kierskie jest wymienione w załączniku nr 2 do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 17 grudnia 2002 r. w sprawie śródlądowych wód powierzchniowych stanowiących własność publiczną (Dz. U z 2003 r. nr 16, poz. 149) stanowiących śródlądowe wody powierzchniowe, stanowiące własność publiczną, istotne dla regulacji stosunków wodnych na potrzeby rolnictwa, pod pozycją nr 370 – Samica Kierska z Jez. Kierskie Małe, Kierskie Duże.

Według ewidencji gruntów i budynków Jezioro Kierskie położone jest na 6 działkach:

• działka nr 658/1, arkusz mapy 06, obręb Kiekrz,
• działka nr 658/2, arkusz mapy 13, obręb Kiekrz,
• działka nr 27, arkusz mapy 05, obręb Psarskie,
• działka nr 1/1, arkusz mapy 19, obręb Psarskie,
• działka nr 165, arkusz mapy 21, obręb Psarskie,
• działka nr 1/2, arkusz mapy 01, obręb Krzyżowniki.

Dla 3 z 6 działek w księgach wieczystych (dalej: KW) ujawniony jest Skarb Państwa, gdzie wg zapisów KW przedmiotowymi działkami włada Prezydent Miasta Poznania.

Działki, dla których Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej Wód Polskich w Poznaniu uzyskał potwierdzenie reprezentacji Skarbu Państwa (co pozwoli na dalsze działania mające na celu regulację stanu prawnego) to:

• działka nr 27, arkusz mapy 05, obręb Psarskie,
• działka nr 1/1, arkusz mapy 19, obręb Psarskie,
• działka nr 165, arkusz mapy 21, obręb Psarskie.

Działki według zapisów ewidencji gruntów i budynków i KW, będące własnością Miasta Poznania to:

• działka nr 658/1, arkusz mapy 06, obręb Kiekrz,
• działka nr 658/2, arkusz mapy 13, obręb Kiekrz,
• działka nr 1/2, arkusz mapy 01, obręb Krzyżowniki.

Według stanu faktycznego – wody jeziora mają charakter śródlądowej wody płynącej. Wobec powyższego zachodzi niezgodność między stanem faktycznym, a stanem prawnym powyższych trzech działek.

Niestety dotychczasowe próby regulacji stanu prawnego, związane z przejęciem przez Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie gruntów znajdujących się pod wodami płynącymi w obrębie Jeziora Kierskiego spotykały się z brakiem zainteresowania ze strony Miasta.

Załączniki:

Plik	Opis	Rozmiar
8. dec PO.RUZ.4213.4.2022.JD.3.pdf		616 kB