Z inicjatywy władz Poznania w Amfiteatrze Parku Stare Koryto zorganizowano debatę, w trakcie której podsumowano działania zrealizowane nad rzeką w ciągu ostatnich 10 lat. W spotkaniu udział wzięli przedstawiciele instytucji publicznych, instytucji kultury, organizacji pozarządowych oraz prywatnych firm. Omówiono też kwestie, związane z przyszłością zagospodarowania terenów nadwarciańskich. Stanowisko Wód Polskich jest w tej dyskusji niezmienne – wraz z tworzeniem kolejnych atrakcji nad Wartą budowany musi być szacunek dla rzeki oraz zbiorowa odpowiedzialność za czystość jej wody.
Mieszkańcy Poznania chętnie spędzają czas nad Wartą. W ostatnich latach na terenach nadwarciańskich realizowany był szereg inwestycji, powstała m. in. przystań jachtowa w Starym Porcie, rozbudowywana jest Wartostrada. Cały czas pojawia się coraz więcej miejsc do rekreacji. Niestety równie dynamicznie przybywa śmieci oraz butelek, które trafiają na dno rzeki. Pracownicy Wód Polskich wraz z lokalnymi społecznościami organizują lub włączają się w wiele akcji, które mają na celu oczyszczanie rzek i jezior ze śmieci, walcząc o odzyskanie tych terenów dla natury. Niestety dotychczasowe doświadczenia dowodzą, że jest to przysłowiowa „walka z wiatrakami”, a ilość podrzucanych odpadów, pomimo ich sprzątania, nie maleje.
Dla nas każdy dzień jest dążeniem do zapewnienia dobrej jakości i ilości wód w naszym kraju, w tym wzrostu krajowego wskaźnika retencji wód. Doskonale wiemy, że susza to zjawisko, które w obliczu zmian klimatycznych staje się coraz bardziej realne. Dlatego obowiązkiem nas wszystkich powinno być szukanie rozwiązań dla tych problemów, gdyż obok czynników klimatycznych również działalność człowieka w dużym stopniu pogarsza sytuację regionów borykających się z suszą. W czasie tak dynamicznie postępujących zmian klimatu, kwestia racjonalnego gospodarowania wodą staje się kluczowa. Dlatego należy pokazywać, że od właściwego zachowania i pracy nas wszystkich zależeć będzie tempo rozwoju gospodarczym naszego kraju, a także komfort naszego życia.
Pomimo zmian w naszym prawodawstwie, problem śmieci jest ciągle aktualny, będąc naszym utrapieniem na terenach administrowanych przez Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Poznaniu. Nie tylko nad Wartą w centrum Poznania, ale również na zbiornikach, jeziorach oraz odcinkach rzek przepływających w szczególności przez tereny silnie zurbanizowane. Zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne (Dz.U. z 2021 r. poz. 2233 ze zm.) w myśl zasady powszechnego korzystania z wód publicznych, tereny wokół takich wód mają charakter otwarty, który jest prawnie udostępniony do publicznego korzystania. Sprzątanie terenów wokół zbiornika prowadzone jest sukcesywnie przez Pracowników RZGW w Poznaniu w miarę posiadanych możliwości, zarówno finansowych jaki techniczno – organizacyjnych. Zauważyć trzeba jednak, że te obszary są terenami otwartymi, stąd podrzucanych bez naszej wiedzy i aprobaty odpadów komunalnych są stosy, a ich usuwanie wyłącznie przez nasze służby jest często niewystarczające.
Analizując kwestię na kim spoczywa obowiązek utrzymania czystości m. in. terenów wokół zbiornika, w korytach rzek, międzywalu czy też na zawalu, należy zwrócić uwagę, iż zgodnie z art. 3 ust. 2 pkt. 11 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U. z 2021 r., poz. 888 ze zm.), do zadań gminy należy tworzenie warunków niezbędnych do utrzymania czystości i porządku na jej obszarze. Jednym z elementów wskazanych w cytowanej ustawie, jest zapobieganie zanieczyszczaniu ulic, placów i terenów otwartych, do których należą m. in. tereny pozostające w administracji regionalnych zarządów gospodarki wodnej, udostępniane do publicznego korzystania, także w ramach powszechnego jak i szczególnego korzystania z wód.
Wiadomym również jest, że nad zbiornikami i rzekami ludność spacerując zanieczyszcza skarpy cieku i grunty przyległe. Dlatego też, osoby przybywające nad wodą w celach turystycznych i rekreacyjnych winni zachować ład i porządek, co znacznie wpłynie na utrzymanie terenu otwartego w czystości. Dodatkowo, ponieważ spożywanie alkoholu i śmiecenie w miejscach newralgicznych odbywa się najczęściej w weekendy i w porze nocnej, poza pracą naszych służb, apelujemy również do świadków takich zdarzeń o zgłaszanie tego faktu niezwłocznie do odpowiednich służb – policji, straży gminnych lub miejskich, które są według przepisów polskiego prawa organami uprawnionymi ustawowo do karania sprawców za tego typu wykroczenia. Informujemy również, że Wody Polskie nie posiadają w swoich kompetencjach możliwości kontrolowania mieszkańców pod kątem nielegalnego pozbywania się nieczystości.
Powstające na terenach otwartych dzikie wysypiska i akumulacja śmieci w rzekach, a także w zbiornikach wodnych są problemem Wód Polskich w skali całego kraju i niejednokrotnie wynikają z działań osób uchylających się od obowiązku zachowania czystości. Aby zapobiec temu problemowi niezbędna wydaje się częstsza i bardziej skuteczna interwencja służb gminnych w egzekwowaniu obowiązku utrzymania czystości na terenie gminy, jak również uświadamianie mieszkańców i karanie rzeczywistych sprawców tych wykroczeń. Przeznaczanie przez nasze jednostki środków finansowych na tego typu akcje ogranicza wydatki Wód Polskich na pilniejsze prace związane m. in. z utrzymaniem wód, poprawą warunków korzystania z wód, jak i ochrony przed powodzią. Zadania te, co należy wyraźnie podkreślić, leżą głównie w interesie gmin i ich mieszkańców.
Należy tutaj podkreślić, że Pracownicy Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Poznaniu wielokrotnie stawiali się w miejscu akcji, których cele by wysprzątanie brzegów rzek czy jezior z tego, co pozostawili tam inni. Na potrzeby wybranych wydarzeń udostępniamy naszą łódź, którą dostarczamy sprzęt potrzebny do sprzątania i przewozimy śmieci. Uczestnikom imprez zapewniamy również rękawiczki, worki na odpady oraz wodę itd.
https://poznan.wody.gov.pl/aktualnosci/801-za-nami-trzecia-edycja-kampanii-dno-nie-dla-butelek
https://poznan.wody.gov.pl/aktualnosci/1282-dzien-ziemi-uplynal-nam-pod-znakiem-akcji-sprzatania
Problem nasila się w sezonie wiosenno-letnim, kiedy tłumy ruszają wypoczywać nad wodą. W czasie pandemii porzucanie śmieci nad wodą jeszcze się zwiększyło. W sezonie dzikie wysypiska powstają błyskawicznie, gdyż wystarczy jeden pozostawiony worek w przypadkowym miejscu, żeby skusić innych do podobnego działania. Porzucone śmieci nie są obojętne dla ekosystemów, przedostają się do wód i w konsekwencji je zanieczyszczają. Naukowcy biją na alarm, ponieważ tworzywa sztuczne, ścieki i inne substancje, mogą prowadzić do trwałego skażenia wód oraz środowiska. Problem jest obserwowany na całym świecie, ale w naszym kraju widać wzrost zaśmiecania rzek czy okolic jezior.
Każda akcja sprzątania przynosi efekty, ale na krótko, bo w miejsce uprzątniętych odpadów, szybko pojawiają się nowe. W związku z powyższym wyrażamy wielkie zadowolenie, że coraz większe grono ludzi zauważa ten problem. Jednocześnie zwracamy uwagę na fakt, że ani rzeka ani zbiorniki wodne nie wytwarzają odpadów komunalnych, a dodatkowo są one podrzucane bez naszej wiedzy i aprobaty. A w naszym życiu powinniśmy kierować się prostym przesłaniem: z pobytu nad brzegiem rzeki przynieść tyle rzeczy ile tam zabrałeś.
