Wody Polskie kontynuują Program Kształtowania Zasobów Wodnych na Terenach Rolnych, prowadzony w ramach projektów Stop Suszy i Stop Powodzi. Realizowane zadania z zakresu retencji korytowej pozwalają w kompleksowy i zrównoważony sposób gospodarować wodami, co przeciwdziała skutkom suszy i podtopień. Jednym z takich działań jest wybudowanie 6 jazów na rzece Rgilewce oraz przepompowni w gminie Rzgów we wschodniej Wielkopolsce, w regionie szczególnie narażonym na deficyty wody. 

Susza jest obecnie bardzo dużym wyzwaniem dla Polski. Przeciwdziałanie jej skutkom obliguje Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie do administrowania zasobami wód w sposób zrównoważony i kompleksowy. Innym, nieustającym wyzwaniem jest zagrożenie przeciwpowodziowe, które najczęściej występuje w dolinach dużych rzek. To właśnie na tych obszarach skupiają się działania, mające zniwelować negatywne skutki możliwych podtopień. Zarówno w przypadku pierwszego jak i drugiego zagrożenia Wody Polskie opracowują dokumenty planistyczne i w oparciu o analizy techniczno-przyrodnicze przygotowują inwestycje, mające zapobiegać wystąpieniu niekorzystnym zjawiskom hydrologicznym. Zwiększanie retencji odbywa się m.in. poprzez Programu Kształtowania Zasobów Wodnych, którego wdrażanie rozpoczęto w roku 2020.

Jaz Barłogi na rzece Rgilewce to jedna z kilkustet inwestycji zrealizowanych w ramach programu zwiększania retencji korytowej, jaki realizują Wody Polskie. Z okazji oddania obiektu do użytku, zorganizowany został briefing prasowy z udziałem Prezesa Wód Polskich Przemysława Dacy, Posła na Sejm RP Leszka Galemby, Starosty Kolskiego Roberta Kropidłowskiego oraz Wójt Gminy Grzegorzew Bożeny Dominiak. - Dzięki zadaniom w ramach Kształtowania Zasobów Wodnych na Terenach Rolnych udało nam się zwiększyć poziom retencji. Jest to działanie dedykowane rolnictwu. Prace będziemy kontynuować, bo chcemy zintensyfikować ten program. To dopiero początek drogi. Realizując tego typu zadania trzeba myśleć i działać kompleksowo, nie tylko o suszy, ale również o efektach podtopień. Retencja umożliwia przeciwdziałanie skutkom obu skrajnych zjawisk hydrologicznych. Dziękuję społeczności lokalnej i samorządowcom, bo to nasza wspólna praca – powiedział prezes Daca.

 Jaz Barłogi na rzece Rgilewce w gminie Grzegorzew.

Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Poznaniu w ramach tego projektu wybudował 6 jazów na rzece Rgilewce. Inwestycje te zlokalizowane są w gminach Grzegorzew i Kłodawa we wschodniej Wielkopolsce, która boryka się z największymi deficytami wody. Koszt inwestycji wyniósł 10 630 817 zł. Uzyskana dzięki temu retencja wyniesie 21 tys. m³, bezpośrednim zasięgiem oddziaływania objęty zostanie obszar o powierzchni 284 ha, a pośrednim obszar o powierzchni blisko 3 tys. ha. Wielkopolska należy do regionów najbardziej zagrożonych występowaniem suszy rolniczej. - To jest inwestycja w bezpieczeństwo. Będę wspierać zadania Wód Polskich, bo to myślenie o mieszkańcach i dbanie o rolnictwo – podkreślił poseł Galemba. - Powiat kolski bardzo czekał na te inwestycje. Dzięki jazom na rzece Rgilewce możemy mówić o zorganizowanej gospodarce wodnej, ale też o bezpieczeństwie, bo wiemy, że problem podtopień będzie w znacznej mierze ograniczony – podsumował starosta Kropidłowski.

W lutym 2020 roku RZGW w Poznaniu rozpoczął intensywne prace związane z przeciwdziałaniem skutkom suszy na terenie Regionu Wodnego Warty. W tym celu prowadzono bieżące piętrzenia na ciekach. Rozpoczęto również na szeroką skalę realizację wielu zadań inwestycyjnych. - W ramach działań podjęto również rozmowy i współpracę z przedstawicielami samorządów i wielu innych instytucji. Efektem są partnerstwa, dzięki którym możliwe jest szybsze i skuteczniejsze rozwiązywanie tych problemów - podkreśłił w trakcie spotkania Bogumił Nowak, dyrektor RZGW w Poznaniu.

Kształtowanie Zasobów Wodnych na Terenach Rolnych umożliwia zatrzymanie wody w górnych odcinkach zlewni rzecznych, co ogranicza odpływ wody z terenów użytkowanych rolniczo. Działania te wykorzystują retencję korytową, która umożliwia zatrzymywanie wody w korytach rzecznych za pomocą urządzeń piętrzących, a następnie odpowiednie przekierowanie jej do systemów melioracyjnych. Rozwiązanie to przywraca dwufunkcyjność melioracji, co daje niemal natychmiastowy efekt zwiększenia retencji w dolinach rzecznych, w tym na terenach rolniczych. Jest to również bardzo korzystne dla środowiska naturalnego, zwłaszcza ekosystemów zależnych od wód. Retencja korytowa zmniejsza ryzyko związane z wezbraniami oraz skutki suszy.

Realizacja zadań z zakresu Kształtowania Zasobów Wodnych zakłada wiele różnych działań. W tym celu prowadzone są bieżące piętrzenia na rzekach i kanałach, prace utrzymaniowe które mają służyć odrestaurowaniu często zdewastowanych urządzeń hydrotechnicznych oraz zadania wykonywane w ramach ogólnopolskiego Programu kształtowania zasobów wodnych na terenach rolnych. Jest to również rozpoczęcie planowanych już wcześniej inwestycji, które z różnych powodów nie zostały do tej pory zrealizowane. Jednocześnie konieczne jest równoległe prowadzenie innych działań prowadzących do sukcesywnego zwiększania retencji i poprawy bilansu wodnego kraju.

Z kolei działania, zwiększające ochronę przeciwpowodziową, opracowywane są obecnie w ramach aktualizacji Planu Zarządzania Ryzykiem Powodziowym. Konsultacje dokumentu, pozwalające aktywnie włączyć się samorządom oraz społeczeństwu w jego tworzenie, potrwają do 22 września b.r. Jednym z zadań, które zostało przewidziane do realizacji w ramach PZRP, była budowa przepompowni, umożliwiającej odprowadzenie wód powodziowych z polderu Barłogi do rzeki Warty w gminie Rzgów. - Inwestycja, która doczekała się finalizacji po blisko 35 latach, polegała na budowie wyprofilowaniu koryta kanału wyprowadzającego wodę z polderu oraz budowie pompowni zasilanej mobilnymi agregatami prądotwórczymi - wyjasnił Jan Bartczak, dyrektor Zarządu Zlewni w Kole.

 Przepompownia Barłogi w gminie Rzgów.

Od wiosny 2020 roku, tylko za pomocą blisko 200 działań podjętych w ramach Kształtowania Zasobów Wodnych udało się zretencjonować dodatkowo 57 mln m wody. Po raz pierwszy od 30 lat w Polsce wskaźnik dotyczący retencji wód wzrósł powyżej 6,5% i zbliża się do 7%. Wody Polskie, we współpracy z samorządami i spółkami wodnymi zrzeszającymi rolników, w ramach Programu zaplanowały łącznie 650 zadań na kwotę 160 mln zł na terenie całego kraju. Zgodnie z prognozami ich realizacja w ciągu trzech lat umożliwi zwiększenie krajowego współczynnika retencji z obecnych 6,5 proc. naweto do 8 proc.